Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2009

ADI ΚΑΙ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΩΝ ΡΥΠΩΝ

Αρκετές φορές έχουμε δει γραμμένο ή και ακούσει τον όρο ADI(Acceptable Daily Intake) ή Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη.
Γενικότερα,η τιμή του ADI είναι η μέγιστη μέση ποσότητα ενός πρόσθετου που θα καταναλώνει ημερησίως καθ'όλη τη διάρκεια της ζωής του ένας άνθρωπος,δίχως να υποστεί βλάβες στην υγεία του από τη μακροχρόνια κατανάλωσή του.Δηλαδή δεν μας δίνει το επίπεδο πέρα από οποίο θα έχουμε πιθανόν οξείες ή χρόνιες τοξικές αντιδράσεις.Μάλιστα,μπορεί κατά καιρούς το άτομο να υπερβαίνει αυτή τη δόση,δίχως προβλήματα για την υγεία του,αρκεί στο σύνολο της ζωής του,ο μέσος όρος της ημερήσιας λήψης του να μην υπερβαίνει το ADI.
Για να κριθεί αν μια ουσία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόσθετο,θα πρέπει να υποστεί μια σειρά ελέγχων:χημική δομή,καθαρότητα,οξεία τοξικότητα και όργανα-στόχοι,μεταβολισμός,χρόνια τοξικότητα,υπολογισμός της τιμής του κλάσματος επικινδυνότητα|ωφέλεια...
Η ημερησίως ανεκτή πρόσληψη (δόση) μπορεί να θεωρηθεί ως ένα μέτρο για να δείχνει την τοξικότητα από μακροχρόνια έκθεση σε επαναλαμβανόμενη κατάποση χημικών ενώσεων σε τρόφιμα,παρ'όλα αυτά εμείς εδώ θα εστιάσουμε στην ημερήσια πρόσληψη των ρύπων σε σύγκριση με τοξικολογικά δεδομένα.
Πιο συγκεκριμένα...
Για να αξιολογήσουμε τους κινδύνους που υφίσταται η ανθρώπινη υγεία,η συνολική ημερήσια πρόσληψη των ρύπων,από τα πιθανά 'μονοπάτια έκθεσης'(exposure pathways) συγκρίνεται με τοξικολογικά δεδομένα τα οποία καθορίζουν το ADI.
Ο όρος αυτός χρησιμοιποιείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας(Π.Ο.Υ),ενώ στις Η.Π.Α επκρατεί ο όρος Δόση Αναφοράς(RfD).
Και τα δύο αυτά μεγέθη εκφράζονται σε ''mg ρύπου ανά kg σώματος ανά ημέρα''
Τα τοξικολογικά δεδομένα προέρχονται είτε από επιδημιολογικές μελέτες σε πληθυσμούς ανθρώπων που έτυχε να εκτεθούν στο συγκεκριμένο είδος ρύπου,είτε από πειράματα που πραγματοποιήθηκαν σε ζωά κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες.
Η αξιοποίηση των τοξικολογικών δεδομένων για τον υπολογισμό μιας Ανεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης,της πρόσληψης δηλαδή που δε θέτει κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων,διαφοροποιείται σημαντικά ανάλογα με την τάση των συγκεκριμένων ουσιών να προκαλούν ή να μην προκαλούν καρκίνο.
Η τοξικότητα των μη καρκινογόνων ρύπων σχετίζεται άμεσα με την παρουσία μια οριακής
ανώτατης δόσης,κάτω από την οποία παρατηρούνται αρνητικές επιπτώσεις.Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι για μερικούς ανόργανους ρύπους,όπως τα στοιχεία Zn και Cu,η ημερήσια πρόσληψη σε μικρή δόση είναι απαραίτητη για την υγεία.
Η οριακή ''ασφαλής'' δόση αναφέρεται συνήθως ως NOAEL(No Observed Adverse Effect Level)
Για τον προσδιορισμό αυτής της οριακής δόσης γίνονται συνήθως πειράματα με ζώα στα οποία χορηγείται η συγκεκριμένη ουσία σε αυξανόμενες δόσεις και καταγράφονται οι αρνητικές επιπτώσεις με κάποιο συγκεκριμένο ποσοτικό κριτήριο.
Η Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη(ADI),ορίζεται με βάση τη δόση NOAEL,τίθενται όμως συνήθως συμπληρωματικοί συντελεστές ασφάλειας.
Οταν υπάρχουν επιδημιολογικά δεδομένα, η τιμή NOAEL διαιρείται με ένα συντελεστή 10,που αντιστοιχεί στην αβεβαιότητα που υπάρχει σε ότι αφορά τα ασφαλή όρια για τα πιο ευαίσθητα τμήματα του πληθυσμού(παιδιά,ηλικιωμένους...).
Οταν υπάρχουν μόνο πειράματα σε ζώα,η τιμή NOAEL διαιρείται συνήθως με το συντελεστή 1000 για να συμπεριληφθούν οι αβεβαιότητες που αφορούν : α)την αναγωγή των δεδομένων από τα ζώα στους ανθρώπους,β)τα πιο ευαίσθητα τμήματα του πληθυσμού και γ)τις περιπτώσεις χρόνιας έκθεσης σε σύγκριση με την πεπερασμένη χρονική διάρκεια των εργαστηριακών δοκιμών.
Εχει διαπιστωθεί,τόσο από επιδημιολογικές μελέτες όσο και από πειράματα σε ζώα,ότι ορισμένοι ρύποι προκαλούν καρκίνο.Για τις γονιδιοτοξικές καρκινογόνες ουσίες είναι ευρύτερα αποδεκτό ότι υπάρχει πιθανότητα,έστω και ελάχιστη,η έκθεση σε ένα μόνο μόριο της ουσίας να προκαλέσει μια μετάλλαξη,η οποία να καταλήξει στην εμφάνιση καρκίνου.
Στη θεωρία,αν φανταστούμε μια καμπύλη,ενδεικτική καμπύλη δόσης-απόκρισης στις τοξικολογικές μελέτες,θα τείνει ασυμπτωματικά στο μηδέν και δεν θα υπάρχει πραγματικά ασφαλής δόση.
Η Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη ορίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις πιθανολογικά και αντιστοιχεί συνήθως στην πιθανότητα 1|10.000.000 ή 1|1.000.000 να εμφανιστεί καρκίνος στη συνολική διάρκεια ζωής ενός ανθρώπου,λόγω της πρόσληψης της συγκεκριμένης ουσίας.
Τελειώνοντας,ξανατονίζουμε ότι το κειμενάκι αυτό έχει να κάνει με επιδημιολογικά και τοξικολογικά στοιχεία όσον αφορά τις επιπτώσεις των ρύπων στην υγεία των ανθρώπων.Με βάση τα στοιχεία αυτά ορίζεται για κάθε ρύπο η Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη(ADI).

9 σχόλια:

eirini katsa είπε...

Τελικά το NOEL και NOAEL είναι διαφορετικά ή είναι το ίδιο πράγμα;

Yannis Zabetakis είπε...

αν βγάλεις το adverse...
δηλαδή να μην υπάρχει θάνατος...

ναι! το ίδιο είναι.

έυγε! δυνατή ανάρτηση για άλλη μια φορά!

tzonakos είπε...

Διαφωτιστικό.
Για μενα το βαλες, να καταλάβω τι ειναι να μη λέω λάθη :)
Λοιπόν αν ειμαι 42 ετών εχω σημερα ενα μεσο όρο πρόσληψης μιας ουσίας Χ που ισούται με ας πούμε 10 μονάδες.
Αν το ADI ειναι 11 τοτε δεν θα τα τινάξω απο καρκίνο αλλα ισως απο μηχανάκι.
Αν το ADI ηταν 7 τότε εγω που εχω προσλάβει 10 να ζήσω οτι προλάβω.
Σωστά κατάλαβα ;

Αν ναι, πώς το μετράει κανεις αυτό ; Δηλ. πώς μετράει ΄ποσο εχει λουστεί μιά ουσία που δεν φαίνεται ουτε σε μικροσκόπιο διαμέτρου 50 μέτρων ;
Και σε σύνολο πληθυσμού, αν ξέρει κανείς, πχ σε μια περιοχή στο Προκόπι Ευβοίας, αν μετρήσουμε τους κατοίκους σημερα με κάποιο τρόπο, μπορεί η επιστήμη να δείξει τι ουσίες εχουν προσλάβει πάνω απο το όριο, αρα κινδυνεύουν με αυτο και με κείνο ;

tzonakos είπε...

* Αν ειμαι 52 ετων θα εχω νέα διάρκεια ζωής άρα και νεα τιμή πρόσληψης ουσίας Χ και ουσίας Ψ.
Η μπορεί και τις ίδιες τιμές να εχω.
Οι τιμες αυτες δεν μεταβάλλονται σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες όπως κλιματολογικές συνθήκες και διατροφή ;

eirini katsa είπε...

@Τζονάκος
Καλησπέρα Τζονάκο!
Οσον αφορά το τελευταίο σου ερώτημα...Για να καταλάβω...
Οταν λες οι τιμές δε μεταβάλλονται σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες...εννοείς το ADI?
Προφανώς,υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή αυτή.
Ας μην ξεχνάμε για παράδειγμα αν αναφερθούμε στα τρόφιμα...ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας(WHO) έχει απαγορεύσει σε νήπια κάτω των 3 μηνών,να λαμβάνουν τροφές που να περιέχουν πρόσθετα και αυτό γιατί δεν έχουν αναπτύξει πλήρως το μηχανισμό αποτοξίνωσης.
Δηλαδή...και η ηλικία παίζει ρόλο,αλλο να'σαι παιδί και άλλο να'σαι ενήλικας,και το κλίμα...
Αρκετοί παράγοντες...αρκετά πολυσύνθετο...
Η τιμή ADI που έχει υπολογιστεί είναι καθορισμένη και αφορά ένα υγιές άτομο που ζυγίζει περίπου 60 kg.
Από κει και πέρα, αναλόγως τις ιδιαιτερότητες του κάθε οργανισμου,των περιβαλλοντικών συνθηκών...υπάρχουν διακυμάνσεις.Ωστόσο,εμείς κοιτάμε αυτά τα νούμερα!
Στο πρώτο σου ερώτημα,σωστά κατάλαβες,αν και θα χεις αρκετό χρόνο να χαρείς τη ζωή σου,γιατί στο μέλλον μπορεί να φανούν οι παρενέργεις...

tzonakos είπε...

Μου απάντησες αρκετά. Σ ευχαριστώ.
Εχω διάφορες απορίες αλλα εν καιρώ θα τις δούμε.
Και στο σχολείο ρωτούσα 7 φορές τον καθηγητή να μου εξηγεί.
Μην γίνομαι και κουραστικός :)

eirini katsa είπε...

Εμ εγώ να δεις...
Νομίζω πως κάποιες φορές δε με αντέχουνε...αλλά έτσι μαθαίνω συνεχώς!
Τζονάκο πραγματικά χαίρομαι τους ανθρώπους που έχουν απορίες.
Απλώς αυτό το θεματάκι που έγραψα είναι λίγο εξειδικευμένο και έχω κ εγώ κάποιες απορίες!
Το έβαλα απλώς για να ''πλουτίσω ''
λίγο τις γνώσεις μου.
Οταν θα μπορεί,θα μας βοηθήσει και 'ο καθηγητής μας'!
Θα ακολουθήσουν στη συνέχεια άρθρα-κείμενα που δεν θα'ναι τόσο εξειδικευμένα και περίπλοκα!

kikop80 είπε...

Πάντως είναι αρκετά κατατοπισ΄τικό το ποστ σου!!
Συνέχισε!!!

eirini katsa είπε...

@ kikop
Merci...kikopako!
Να'σαι σίγουρος,πως θα συνεχίσω...όσο μπορώ και μου το επιτρέπουν οι γνώσεις μου!
Πολλές καλησπέρες!
:)