ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ (Γ.Τ.Τ) ή ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ...
Τα τελευταία χρόνια,πολλά ακούγονται και γράφονται σχετικά με τα μεταλλαγμένα.Γενικότερα,σχετίζονται με θέματα επιστημονικά,τεχνολογικά,περιβαλλοντικά,κοινωνικά,ηθικά,οικονομικά και πολιτικά.
Τί είναι τα Γ.Τ.Τ ;
Ενας γνωστός ορισμός των Γ.Τ.Τ: προέρχονται ή περιέχουν συστατικά που παρασκευάζονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.Η γενετική τροποποίηση ενός οργανισμού συνίσταται στην εισαγωγή γενετικού υλικού σ'αυτόν,τέτοιου που του προσδίδει διαφορετικές ιδιότητες,όπως ανθεκτικότητα σε φυσικές απειλές ή βελτίωση των οργανοληπτικών του ιδιοτήτων.
Σημείωση:Τα γονίδια αλλάζουν καθημερινά με τη διαδικασία της φυσικής μετάλλαξης και του γενετικού ανασυνδυασμού,δημιουργώντας τελικά νέες βιολογικές ποικιλίες.
Οι άνθρωποι εκμεταλλεύονται τη μετακίνηση γονιδίων,χρησιμοποιώντας εκτεταμένες διασταυρώσεις και τεχνητές επιλογής,προκειμένου να δημιουργήσουν πολλούς συνδυασμούς.Το DNA δεν υπήρξε ποτέ ''στατικό'' είτε φυσικά,είτε στα χέρια των ανθρώπων.
Η γενετική τροποποίηση επιτρέπει σε συγκεκριμένα γονίδια να ταυτοποιηθούν,να απομονωθούν,να αντιγραφούν και να εισαχθούν σε άλλους οργανισμούς με περισσότερο άμεσες και ελεγχόμενες διαδικασίες.Η γενετική τροποποίηση διαφέρει από το συμβατικό πολλαπλασιασμό στο οτι επιτρέπει τη μεταφορά γονιδίων μεταξύ των ειδών.
Δεν θα καταναλωθούμε στο να εξηγήσουμε πως γίνεται αναλυτικά η γενετική τροποποίηση(δεν ενδιαφέρει τόσο),όσο θα εστιάσουμε σε πιο χρηστικές ειδήσεις.
Χρήσεις των Γ.Τ.Τ
Τα πρώτα ΓΤΤ χρησιμοποιήθηκαν στις ΗΠΑ το 1983 και ήταν δενδρύλλια καπνού,ιδιαίτερα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.Στις μέρες μας εκατομμύρια στρεμμάτων,καλλιεργούνται με γενετικά τροποποιημένα φυτά,όπως σόγια,καλαμπόκι,βαμβάκι,πατάτες,ντομάτες...
Υπάρχει μια σειρά καλλιεργειών που βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο.Πρόκειται για μπανάνες που θα μπορούν να παράγουν εμβόλια για χρήση στον άνθρωπο εναντίον μολυσματικών ασθενειών,όπως Ηπατίτιδα Β,ρύζι με αυξημένο σε περιεκτικότητα Fe,γλυκοπατάτες ανθεκτικές σε ιούς που τις καταστρέφουν,ψάρια που θα αναπτ΄θσσονται ταχύτερα,φρούτα και λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη B και Ε,και φυτά ανθεκτικά στην ξηρασία και σε καταστροφικά έντομα και ζιζάνια.
Μέχρι σήμερα,οι περισσότερες εφαρμογές της γενετικής μηχανικής εντοπίζονται στις φυτικές καλλιέργειες και γίνονται για εμπορικά σημαντικά αγρονομικά χαρακτηριστικά,τα οποία κυρίως σχετίζονται με την ανοχή σε φυτοφάρμακα και την αντίσταση των ζιζανίων.
Προβλήματα στην αποδοχή των ΓΤΤ
Είναι γεγονός ότι οι πληροφορίες που δέχεται ο μέσος καταναλωτής σχετικά με τα πιθανά πλεονεκτήματα και τις ενδεχόμενες αρνητικές επιδράσεις των ΓΤΤ είναι συχνά ΑΝΤΙΚΡΟΥΟΜΕΝΕΣ.
Πρόκειται για προϊόντα τα οποία δεν έχουν δοκιμαστεί στο χρόνο,με αποτέλεσμα να μην έχουν επιβεβαιωθεί οι θετικές ή οι αρνητικές τους επιδράσεις στον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Αναφέρεται ότι οι διενέξεις για τα ΓΤΤξεκίνησαν το 2000 και εντάθηκαν το 2002,όταν κατά τη διάρκεια επισιτιστικής κρίσης πολλές χώρες της νότιας αφρικανικής ηπείρου αρνήθηκαν αμερικανική βοήθεια με μεταλλαγμένα τρόφιμα(αν και τελικά δέχτηκαν το γενετικά μεταλλαγμένο σιτάρι,αλεσμένο).Σημειώνεται επίσης,ότι το Κογκρέσο των ΗΠΑ θέσπισε νομοθεσία,η οποία συνδεει τη βοήθεια για το AIDS με την αποδοχή των ΓΤΟ,με αποτέλεσμα να αμφισβητείται πλέον η επισιτιστική βοήθεια σε 4 ηπείρους.
Μειονεκτήματα των ΓΤΤ:
- Στην ασφάλεια: κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία όπως μεταφορά αλλεργιών,δημιουργία μικροοργανισμών ανθεκτικών στα αντιβιοτικά,κίνδυνοι για το περιβάλλον,απώλεια του πλούτου της βιολογικής διαφοροποίησης στο φυτικό και ζωικό βασίλειο.
- Σε πνευματικά δικαιώματα: αύξηση της εξάρτησης των φτωχότερων και λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών από τις πλουσιότερες και βιομηχανοποιημένες χώρες,όπως επίσης εκμετάλλευση φυσικών πόρων των αδύνατων χωρών από άλλες περισσότερο αναπτυγμένες.
- Σε θέματα ηθικής: ανάμιξη γονιδίων από βιολογικά διαφορετικούς μηχανισμούς ,επέμβαση στους γενετικούς μηχανισμούς της φύσης και παραβίαση των εσωτερικών αξιών φυσικών οργανισμών.
- Στη σήμανση: η ανάμιξη ΓΤ ή και μη ΓΤ προϊόντων δυσκολεύει τις προσπάθειες σήμανσης αναφορικά με την προέλευση και το είδος των προϊόντων.
- Στην κοινωνία: λαμβάνοντας υπόψιν το γεγονός ότι είναι οι περισσόρες πλούσιες και αναπτυγμένες χώρες που ελέγχουν την τεχνολογία των ΓΤΤ δεν μπορεί να αγνοηθεί ο κίνδυνος στρέβλωσης κατά τρόπο τέτοιο,ώστε τα νέα προϊόντα να αναπτύσσονται σύμφωνα με τα συμφέροντά τους.
Ισχύουσα νομοθεσία
Καινοτομίες της Νέας Νομοθεσίας,οι οποίες αφορούν στο 90% των εισαγωγών μεταλλαγμένων προϊόντων στην Ε.Ε είναι:
-υποχρεωτική σήμανση,ακόμα και στις περιπτώσεις που η ανίχνευση του μεταλλαγμένου DNA,ή της μεταλλαγμένης πρωτεϊνης δεν είναι εφικτή,όπως στην περίπτωση των φυτικών ελαίων
-η σήμανση στις μεταλλαγμένες ζωοτροφές
>>Ολα τα προϊόντα τα οποία περιέχουν ή προέρχονται από μεταλλαγμένους οργανισμούς,σε ποσοστό πάνω από 0,9%,πρέπαι να φέρουν σήμανση ότι αυτό το προϊόν''περιέχει ή προέρχεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς''ή αυτό το προϊόν ''παράγεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς''.
Ξέρουμε αν καταναλώνουμε ΓΤΤ;
Η παραγωγή ζωοτροφών,απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς των μεταλλαγμένων οργανισμών.Το 80% των εισαγωγών σόγιας και καλαμποκιού προορίζονται για την παραγωγή ζωοτροφών.Η χώρα μας εισάγει περίπου 500.000 τόνους σόδας και 400.000 τόνους καλαμποκοιύ κάθε χρόνο.
Ωστόσο,με δεδομένη την απουσία συστηματικών ελέγχων,παραμένει άγνωστο το ποσοστό των εισαγωγών που περιέχει μεταλλαγμένους οργανισμούς.Ετσι,προϊόντα όπως το κρέας,τα πουλερικά,το γάλα,το τυρί,τα αβγά ή τα ψάρια,είναι πιθανό να προέρχονται από ζώα που έχουν τραφεί με μεταλλαγμένους οργανισμούς.
Σύμφωνα,με τη Νέα Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για τη σήμανση και την ιχνηλασιμότητα των μεταλλαγμένων τροφίμων και ζωοτροφών(Κανονισμός 1829/2003 και Κανονισμός 1830/2003) καθίσταται υποχρεωτική η σήμανση των μεταλλαγμένων είτε πάνω στην εμπορική συσκευασία,είτε σε συνοδευτικό έγγραφο.
Η ΣΗΜΑΝΣΗ ΟΜΩΣ ΤΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ.Αυτό σημαίνει οτι ο καταναλωτής όταν αγοράζει κρέας,κοτόπουλο,γάλα,αυγό,ψάρι δεν μπορεί να αναγνωρίζει αν αυτά προέρχονται από ζώα που έχουν τραφεί με μεταλλαγμένους οργανισμούς.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:::
- Απ'όσα έχουν ήδη αναφερθεί καθίσταται σαφές πως ο μέσος καταναλωτής δέχεται πολλές αντιφατικές πληροφορίες σχετικά με τα ΓΤΤ,με αποτέλεσμα να νιώθει μπερδεμένος.
- Οπως κάθε νέα τεχνολογία έτσι και η χρήση της γενετικής τροποποίησης των τροφίμων μπορεί να συνοδεύεται από ευεργετικές επιδράσεις,αλλά δεν παύει να εμπεριέχει κινδύνους.
- Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα μπορούν να προσφέρουν πολλά,οι μέχρι σήμερα γνωστοί κίνδυνοί τους για την υγεία δεν είναι σημαντικοί και η εξάπλωση της χρήσης τους είναι ραγδαία.
- Ωστόσο,επιβάλλεται η χρήση δικλείδων ασφαλείας σε πολλούς τομείς και η επαγρύπνιση με συνεχή διερεύνηση.
- Αναφέρεται ότι είνα σωστό ναπροβληματιζόμαστε σχετικά με την εξέλιξη των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων,να συζητούμε τα θέματα που προκύπτουν με τη χρήση τους και να στεκόμαστε κριτικά έναντι των κινδύνων και των πλεονεκτημάτων που μπορεί να παρουσιάζουν.
- Την ίδια στιγμή όμως,είναι σημαντικό ν απαοφύγουμε την υστερία,να καθορίσουμε με σαφήνεια τα θέματα που πρέπει να διευκρινιστούν και να τα αντιμετωπίσουμε λογικά και στη βάση σωστής ενημέρωσης.
